ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΟΣΟΧΗ
Είναι μια ανώτερη εγκεφαλική λειτουργία που μας επιτρέπει ανά πάσα στιγμή να ξεχωρίζουμε και να συγκεντρωνόμαστε σ’ αυτό που μας ενδιαφέρει, μας αφορά ή μας ζητείται και να αφήνουμε τα υπόλοιπα ερεθίσματα του περιβάλλοντος σε δεύτερη μοίρα.
Είναι ακριβώς αυτή η λειτουργία που πρέπει να ενεργοποιηθεί όταν το παιδί βρίσκεται στην τάξη και πρέπει να συγκεντρωθεί στο τι λέει ο εκπ/τικός και να μην ασχοληθεί με τον διπλανό του ή με έναν θόρυβο που ακούστηκε. Είναι προϋπόθεση για να μπορέσει να καταλάβει τι λέει ο εκπ/τικός για να το μάθει στη συνέχεια.
Το σύστημα προσοχής του ανθρώπου διαιρείται σε 3 τμήματα που εκτελούν διαφορετικές λειτουργίες
-Εστίαση στα εισερχόμενα ερεθίσματα από τα αισθητηριακά συστήματα
-Ανίχνευση των ερεθισμάτων για συνειδητή επεξεργασία
-Διατήρηση εγρήγορσης
Το απρόσεχτο παιδί είναι το παιδί που δείχνει αδιάφορο, αποτραβηγμένο, συνεχώς κουρασμένο, απαθές, απορροφημένο και αργό. Πολύ συχνά δυσκολεύεται να:
-συγκεντρώσει την προσοχή του σε λεπτομέρειες και κάνει λάθη απροσεξίας
-διατηρήσει την προσοχή του σε δραστηριότητες του παιχνιδιού
-οργανώσει δουλειές και δραστηριότητες
-διεκπεραιώσει σχολικές εργασίες ή άλλα καθήκοντα στο σπίτι ή την τάξη
-εμπλακεί σε δραστηριότητες που απαιτούν σταθερή πνευματική προσπάθεια
επίσης πολύ συχνά
Τα συμπτώματα αυτά δεν είναι πάντοτε παρόντα στον ίδιο βαθμό.
Είναι πιο εμφανή στις δραστηριότητες υποχρέωσης που το παιδί τις βρίσκει βαρετές ή δύσκολες, ενώ όταν κάτι το ενδιαφέρει, τότε η απροσεξία μπορεί να μην είναι καθόλου εμφανής –πχ Ηλεκτρονικά παιχνίδια-(αυτός συχνά είναι και ο παράγοντας που οι γονείς συχνά δεν μπορούν να κατανοήσουν την συμπεριφορά του παιδιού τους).
Η υπερκινητικότητα, η παρορμητικότητα, η έλλειψη συγκέντρωσης είναι χαρακτηριστικά που λίγο πολύ εμφανίζουν όλα τα παιδιά. Υπάρχει, όμως, ένα όριο που τα συμπτώματα αυτά γίνονται παθολογικά και επιδρούν αρνητικά στην ανάπτυξη των παιδιών. Πότε, λοιπόν, θα πρέπει να ανησυχούν οι γονείς και πώς πρέπει να αντιδρούν;
ΧΑΡΙΣΕ ΜΙΑ ΦΑΚΗ ΜΟΝΟ ΜΕ ΕΝΑ ΚΛΙΚ
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) θεωρείται μία από τις συχνότερες νευροαναπτυξιακές διαταραχές της παιδικής ηλικίας.
Στην πλήρη της μορφή, η διαταραχή περιλαμβάνει συμπτώματα που αφορούν στους τομείς της υπερκινητικότητας, διάσπασης προσοχής και παρορμητικότητας.
Είναι σήμερα γνωστό ότι υπάρχουν παιδιά που εκφράζουν συμπτώματα υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας χωρίς διάσπαση προσοχής, όπως επίσης και παιδιά που εμφανίζουν διάσπαση προσοχής χωρίς υπερκινητικότητα και παρορμητικότητα.
Η ΔΕΠΥ εμφανίζεται στο 5%-7% των παιδιών σχολικής ηλικίας και είναι συχνότερη στα αγόρια. Είναι ενδεχόμενο, πάντως, η μικρότερη συχνότητα στα κορίτσια να οφείλεται στο γεγονός ότι εμφανίζουν λιγότερο συχνά υπερκινητικότητα και γι’ αυτό η διάγνωση συχνά παραβλέπεται ή γίνεται αργότερα.
Τα χαρακτηριστικά ή πυρηνικά, όπως λέγονται, συμπτώματα της ΔΕΠΥ είναι η υπερκινητικότητα, η παρορμητικότητα και η διάσπαση προσοχής:
• Σε ό,τι αφορά την υπερκινητικότητα, το παιδί χαρακτηρίζεται από έντονη ενεργητικότητα, που φαίνεται άσκοπη, κινείται συνέχεια, μεταπηδά από τη μία δραστηριότητα στην άλλη, κάνει συχνά ζημιές, είναι ανυπόμονο, απαιτητικό και δυσκολεύεται να δεχθεί κανόνες.
• Σε ό,τι αφορά την παρορμητικότητα, το παιδί δεν έχει συναίσθηση του κινδύνου και φαίνεται ιδιαίτερα επιρρεπές σε ατυχήματα.
• Σε ό,τι αφορά τη διάσπαση προσοχής, το παιδί δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί σε δραστηριότητες κατάλληλες για την ηλικία του, δεν εστιάζει σε λεπτομέρειες, φαίνεται να μην παρακολουθεί πάντα αυτά που του λένε, ξεχνάει ή χάνει συχνά τα πράγματά του.
Η αδυναμία συγκέντρωσης αφορά τόσο στα μαθήματα όσο και σε «ευχάριστες» δραστηριότητες, όπως τα ομαδικά παιχνίδια, η ζωγραφική, οι κατασκευές, τα παζλ.
Εξαίρεση αποτελεί η τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, καθώς φαίνεται ότι ακόμα και τα παιδιά με διάσπαση προσοχής συγκεντρώνονται σε αυτά!
Η θεραπεία
Απαραίτητο στοιχείο για τη διάγνωση της διαταραχής είναι η εμφάνιση των συμπτωμάτων σε περισσότερα του ενός περιβάλλοντα, δηλαδή τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο. Συχνά αναφέρεται από τους γονείς ότι το παιδί είναι υπερκινητικό και «άτακτο» στο σπίτι, αλλά «άψογο» στο σχολείο ή το αντίθετο. Αυτό είναι πιο πιθανό να οφείλεται σε ανεπιτυχείς συμπεριφορικούς χειρισμούς στο σπίτι ή στο σχολείο αντίστοιχα παρά σε πραγματική ΔΕΠΥ.
Είναι επίσης προφανές ότι τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της ΔΕΠΥ είναι πολύ συχνά στην παιδική ηλικία και αφορούν σε κάποιο βαθμό όλα τα παιδιά. Ο βαθμός στον οποίο αυτά είναι παθολογικά, εξαρτάται μεταξύ άλλων από την ηλικία του παιδιού καθώς, για παράδειγμα, διαφορετικό επίπεδο συγκέντρωσης απαιτείται από ένα παιδάκι 4 χρόνων και διαφορετικό από ένα παιδάκι 7 χρόνων. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ εμφανίζονται στους ειδικούς συνήθως μεταξύ 3 και 7 χρόνων. Επιπλέον, η αναγνώριση των δυσκολιών συχνά συμπίπτει με την ένταξη σε σχολικά περιβάλλοντα λόγω των αυξημένων απαιτήσεων για συγκέντρωση και συμμόρφωση με τους κανόνες.
Το πρώτο βήμα για τη διάγνωση είναι για τους περισσότερους γονείς η συζήτηση των δυσκολιών με τον παιδίατρο, ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά το παιδί, αλλά και τη δυναμική όλης της οικογένειας.
Η επίσημη διάγνωση της ΔΕΠΥ γίνεται από ειδικούς (αναπτυξιολόγους, παιδοψυχιάτρους, παιδονευρολόγους) και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη συμπλήρωση εξειδικευμένων ερωτηματολογίων από γονείς και εκπαιδευτικούς, τα οποία αξιολογούνται, αλλά και τη νευρολογική εκτίμηση του παιδιού για να αποκλειστούν πιθανές υποκείμενες οργανικές αιτιολογίες.
Η ΔΕΠΥ σε αρκετές περιπτώσεις συνυπάρχει ή προκαλεί και άλλες δυσκολίες στο παιδί, όπως μαθησιακές δυσκολίες, διαταραχές λόγου, προβλήματα συμπεριφοράς, άγχος.
Η αντιμετώπισή της επομένως πρέπει να είναι εξατομικευμένη και ολιστική, να προσαρμόζεται δηλαδή στις συγκεκριμένες ανάγκες του κάθε παιδιού και να περιλαμβάνει, όπου χρειάζεται, συνδυασμό θεραπευτικών παρεμβάσεων (εργοθεραπεία, ειδική αγωγή, λογοθεραπεία, ψυχοθεραπεία, συμβουλευτική γονέων).
Συνήθεις ερωτήσεις για ένα τεστ
Διάσπασης Προσοχής
Ερωτήσεις
* Δυσκολεύεται να διατηρήσει την προσοχή σε δουλειές.
Ναι
Όχι
* Αποτυγχάνει να επικεντρώσει την προσοχή σε λεπτομέρειες ή κάνει λάθη απροσεξίας στις σχολικές εργασίες.
Ναι
Όχι
* Φαίνεται να μην ακούει όταν του απευθύνεται ο λόγος
Ναι
Όχι
* Δεν ακολουθεί μέχρι τέλους οδηγίες και αποτυγχάνει να διεκπεραιώσει σχολικές εργασίες, δουλειές που του ανατίθενται ή καθήκοντα στο χώρο εργασίας (χωρίς να οφείλεται σε εναντιωματική συμπεριφορά ή αποτυχία κατανόησης των οδηγιών.
Ναι
Όχι
* Δυσκολεύεται να οργανώσει δουλειές και δραστηριότητες
Ναι
Όχι
* Αποφεύγει ή αποστρέφεται ή είναι απρόθυμος(-η) να εμπλακεί σε δουλειές που απαιτούν αδιάπτωτη πνευματική προσπάθεια (όπως σχολική εργασία ή προπαρασκευή των μαθημάτων στο σπίτι).
Ναι
Όχι
* Χάνει αντικείμενα απαραίτητα για δουλειές ή δραστηριότητες(παιχνίδια, σχολικές εργασίες που έχουν δοθεί για το σπίτι, μολύβια, ή βιβλία)
Ναι
Όχι
* Εύκολα αποσπάται από εξωτερικά ερεθίσματα
Ναι
Όχι
* Ξεχνά καθημερινές δραστηριότητες
Ναι
Όχι
* Κινεί τα χέρια ή τα πόδια ή στριφογυρίζει στη θέση του
Ναι
Όχι
* Αφήνει τη θέση στην τάξη ή σε άλλες περιστάσεις, στις οποίες αναμένεται ότι θα παραμείνει καθισμένος(-η)
Ναι
Όχι
* Τρέχει εδώ κι εκεί και σκαρφαλώνει με τρόπο υπερβολικό σε περιστάσεις, οι οποίες δεν προσφέρονται για ανάλογες δραστηριότητες.
Ναι
Όχι
* Είναι διαρκώς σε κίνηση ή ενεργεί σαν να «κινείται με μηχανή».
Ναι
Όχι
* Μιλά υπερβολικά.
Ναι
Όχι
* Απαντά απερίσκεπτα πριν ολοκληρωθεί η ερώτηση.
Ναι
Όχι
* Έχει δυσκολία στο να περιμένει την σειρά του/της
Ναι
Όχι
* Διακόπτει ή ενοχλεί με την παρουσία του/ της τους άλλους (π.χ. παρεμβαίνει σε συζητήσεις ή παιχνίδια)
Ναι
Όχι
* Έχει καλή συνολική σχολική επίδοση
Ναι
Όχι
* Έχει καλή επίδοση στην ανάγνωση
Ναι
Όχι
* Έχει καλή επίδοση στη γραφή
Ναι
Όχι
* Έχει καλή επίδοση στα Μαθηματικά
Ναι
Όχι
* Έχει καλή σχέση με τους γονείς
Ναι
Όχι
* Έχει καλή σχέση με αδέρφια
Ναι
Όχι
* Έχει καλή σχέση με τους συνομηλίκους του/της
Ναι
Όχι
* Έχει συμμετοχή σε οργανωμένες δραστηριότητες (π.χ. ομάδες)
Ναι
Όχι
Η επιστημονική ομάδα του συλλόγου Ο ΠΑΛΜΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΖΩΗΣ
Πηγή:
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
http://familydoctor.org/familydoctor/en/diseases-conditions/attention-deficit-hyperactivity-disorder-adhd.htmlhttp://www.webmd.com/add-adhd/adhd-adults?page=3http://www.webmd.com/add-adhd/guide/adhd-tests-making-assessment?pag
Art of Life & Health